PzKpfw V "Panther" - Sd Kfz 171

Niemcy uderzając na Związek Sowiecki nie mieli pojęcia o istnieniu takich czołgów jak KW i T-34, dlatego też szokiem dla niemieckich pancerniaków było pojawienie się tych niezwykle dobrze opancerzonych czołgów. Pociski kal. 37mm wystrzeliwane z PzKpfw III odbijały się od sowieckich pancerzy, a PzKpfw IV z krótkolufowym działem 75mm mógł zniszczyć T-34 w zasadzie tylko strzelając od tyłu w przedział silnikowy, co nie było takie proste. W dowództwie niemieckim powzięto zamiar rozpoczęcia produkcji czołgu średniego mogącego nawiązać walkę z T-34 i KW, planowano początkowo skopiowanie sowieckiego T-34, jednak okazało się to niemożliwe z przyczyn technologicznych. Ostatecznie przyjęto dwie drogi zniwelowania sowieckiej przewagi, po pierwsze wzmocnienie uzbrojenia i opancerzenia czołgów PzKpfw III i IV, oraz skonstruowanie zupełnie nowego niemieckiego czołgu średniego który miał posiadać armatę o dużej sile, gruby pancerz z płytami ustawionymi pod kątem podobnie jak w T-34, oraz silnik odpowiedniej mocy i szerokie gąsienice by czołg mógł swobodnie się poruszać po sowieckich bezdrożach. Początkowo firmy Krupp, Daimler-Benz, MAN rozpoczęły opracowywanie prototypów w tzw. klasie 20 ton. Jednak Zarząd Uzbrojenia wstrzymał pracę nad tymi prototypami wysuwając stwierdzenie że nowy czołg powinien przewyższać a nie dorównywać sowieckim T-34. Do prac projektowych nad nowym czołgiem klasy 30 ton przystąpiono na przełomie 1942-43. Już w styczniu 1943 roku Hitler zapoznał się z dwiema drewnianymi makietami VK 30.02 (Daimler-Benz) i VK 30.02 (MAN). Projekt zakładów Daimler-Benz został odrzucony m.inn. z powodu dużego podobieństwa do T-34 co jak mówiono może prowadzić do pomyłek w warunkach polowych. 4 czerwca 1942 roku podjęto decyzję o produkcji seryjnej prototypu VK 30.02 (MAN). Czołgi PzKpfw V "Panther" miały być produkowane w czterech zakładach : MAN, Daimler-Benz, Henschel und Sohns AG i Maschinenfabrik Nidersachsen-Hannover (MNH), cena jednego czołgu miała wynosić 117000 RM. Pierwszy czołg PzKpfw V "Panther" Ausf. D wyjechał z zakładów MAN 11 stycznia 1943 roku, a ostatni egzemplarz PzKpfw V "Panther" Ausf.G został wyprodukowany 23 lub 25 kwietnia 1945 roku w zakładach Daimler-Benz w Berlinie. Bez wątpienia czołgi "Panther" były najlepszymi wozami bojowymi II wojny światowej.

Germans when invading Soviet Union had no information about the existence of tanks like KW and T-34. The appearance of those heavily armored tanks shocked German tank.  37mm rounds fired from PzKpfw IIIs were bouncing off Soviet armor, while PzKpfw IV with short 75mm gun could only destroy T-34s by shooting at the engine compartment from the rear, what was not easy. German High Command decided to produce medium tank able to combat T-34 and KW tanks.  First plan was to copy Soviet T-34, but it proved impossible because of technological reasons.  Finally, two solutions were decided upon, first involved up-armoring and up-gunning of PzKpfw III and IV.  Second solution was to design new medium tank with powerful gun, thick sloped armor similar to T-34, appropriate engine and wide tracks to make it suitable for combat on the Eastern Front. At first, Krupp, Daimler-Benz and MAN began work on prototypes of vehicles in so-called 20ton class, but Armament Department stopped their work, stating that new tank should not only match T-34 but be better than it. Development of new 30ton tank began in 1942/43 and in January of 1943, Hitler was shown wooden mockups of two models - VK 30.02 (Daimler-Benz) and VK 30.02 (MAN).   The design by Daimler-Benz was rejected mainly on the fact of its similarity to T-34, what could cause identification problems in combat conditions.  On June 4th of 1942, decision was made to begin production of VK 30.02 (MAN) by MAN, Daimler-Benz, Henschel und Sohns AG and Maschinenfabrik Nidersachsen-Hannover (MNH). The price of a Panther was 117000RM.  The first PzKpfw V Panther Ausf D left MAN factory on January 11th of 1943 and last PzKpfw V Panther Ausf G left Daimler-Benz factory in Berlin on 23rd or 25th April of 1945. Without any doubt, Panther was the best tank of World War II.

Nieukończony prototyp VK30.02 (Daimler-Benz)

Prototyp VK30.02 (MAN)

PzKpfw V "Panther" Ausf.D

Nie jest mi znane dlaczego pierwsza wersja produkcyjna "Pantery" otrzymała oznaczenie Ausf.D, może oznaczenia Ausf.B i Ausf.C były zarezerwowane dla innych wersji które jednak nie weszły do produkcji ? Pierwsze seryjne czołgi PzKpfw V Ausf.D różniły się od prototypu VK 30.02(MAN) tylko typem hamulca wylotowego armaty i usytuowaniem wieżyczki dowódcy. W czołgach Ausf.D przedni karabin maszynowy umieszczony był wewnątrz kadłuba, ostrzał z niego można było prowadzić poprzez wykrój w płycie czołowej pancerza, cechą charakterystyczną tej wersji były dwie rury wydechowe umieszczone symetrycznie na tylnej płycie kadłuba. PzKpfw V Ausf.D z pierwszych serii posiadały z prawej strony wieży okrągły otwór do komunikowania się załogi z piechotą oraz z przodu wieży potrójne wyrzutnie granatów dymnych kal. 90mm. W trakcie produkcji wersji Ausf.D dokonywano licznych modyfikacji i usprawnień wynikających z doświadczeń nabytych podczas eksploatacji np: zaczęto montować wieżyczkę dowódcy nowego typu wyposażoną w 7 peryskopów i uchwyt do zamocowania przeciwlotniczego karabinu MG-34, montowano ekrany pancerne osłaniające górny bieg gąsienicy, na pancerz zaczęto nakładać "zimmerit", rury wydechowe osłonięto osłonami pancernymi, montowano wzmocnione koła jezdne mocowane przez 24 śruby (w pierwszych seriach 16 śrub), zaczęto montować urządzenie do przedmuchiwania lufy, inaczej poprowadzono przewody paliwowe (w pierwszych seriach przebiegały pod silnikiem), zaczęto montować silniki Maybach HL230 P30. Jednak wszystkie powyższe usprawnienia nie były konsekwentnie wykonywane we wszystkich czołgach. W jednostkach bojowych dokonywano dalszych usprawnień : mocowano z tyłu wieży zaczepy do przewożenia zapasowego koła jezdnego i zapasowych ogniw gąsienic, dospawywano uchwyty ułatwiające wsiadanie, przenoszono pojemnik z wyciorem z lewego pancerza na tył pojazdu.

It is unknown why first variant of Panther was designated as Ausf D, possibly because designations Ausf B and Ausf C were reserved for other variants, which didn't enter production. First PzKpfw V Ausf D tanks were different from the VK30.02(MAN) prototype in having different muzzle break and in location of the commander's cupola. In Ausf D tanks, machine gun was located inside the hull and it could be fired from the opening in the frontal plate.  Characteric to that variant were two exhaust pipes symmetrically mounted on the rear plate.  Early PzKpfw V Ausf D had on the right side of the turret round opening to communicate with the infantry and at the front of the turret tripple launchers for 90mm smoke grenades.  During the production of Ausf D, numerous modifications were made based on the experiences learned from the users.  Those included instalation of new commander's cupola with 7 periscopes, AA mounting for MG34, armor skirts to protect upper part of the track, armor covers for exhaust pipes, strenghtened road-wheels with 24 bolts (instead of original 16 bolts), barrel cleaning mechanism, Maybach HL230 P30 engine along with new layout of fuel lines (instead of early fuel lines under the engine) and application of zimmerit paste. Those modifications became standard and were made to all tanks. In combat units, futher modifications were made e.g. instalation of mounting hooks for additional road-wheel and track on the turret along with handles to make access easier.  Also gun cleaning set was often moved from the left side of the hull to the rear.

Czołgi PzKpfw V "Panther" Ausf.D do walki pierwszy raz weszły podczas operacji "cytadela", nie był to udany debiut bojowy, podczas pierwszych kilku dni walk utracono około 140 wozów. Wiekszość tych strat spowodowana była usterkami technicznymi, a w szczególności zapalaniem się silników. Pozostałe straty spowodowane były brakiem odpowiedniej taktyki użycia tych czołgów, dopiero później opracowano szyk zwany Panzerglocke czyli dzwon pancerny, gdzie "Pantery" mogły wykazać się swoimi możliwościami. W drugiej połowie 1943 roku gdy poradzono sobie z większością problemów technicznych i gdy czołgi te zaczęto używać odpowiednio, "Pantery" zaczęły odnosić zwycięstwa, przykładem tego jest walka 13 września 1943 roku siedmiu "Panter" dowodzonych przez SS-Hauptsturmführera Holzera z grupą ponad 70 czołgów T-34, w ciągu około 40 minut walki "Pantery" zniszczyły bez strat własnych 28 czołgów Sowieckich. W styczniu 1944 roku Grupa Pancerna "Bäke" podczas pięciodniowej walki koło wsi Balabonowki zniszczyła 267 czołgów sowieckich przy stracie jednego czołgu "Tiger" i czterech "Panther". Ogółem wyprodukowano 851 czołgów PzKpfw V "Panther" Ausf.D.

PzKpfw V "Panther" Ausf.D had their combat debut during Operation Citadel, where during first few days some 140 were lost.  Most of the losses were a result of mechanical breakdowns such as engine fires.  Other losses were a result of unproper employment of Panthers and later on Panzerglocke formation was created, where Panthers could show off their capabilities. In the second half of 1943, when most of technical problems were solved and they were properly employed, Panthers began to be victorious e.g. on September 13th of 1943, seven Panthers commanded by SS-Hauptsturmführer Holzera fought with group of over 70 T-34 tanks and during 40 minute long engagement destroyed 28 Soviet tanks without any losses.  In January of 1944, Panzer-Regiment Bäke during five-day battle at the "Balabonowka Pocket", destroyed 267 Soviet tanks with loss of one Tiger and seven Panther.  In general, 851 PzKpfw V Panther Ausf D tanks were produced.

Czołg dowodzenia PzKpfw V "Panther" Ausf.D.

PzKpfw V "Panther" Ausf.D command tank.

Dane taktyczno-techniczne : PzKpfw V Ausf.D

PzKpfw V "Panther" Ausf.D
Italieri (1/35)
(wyk. Tomasz Ciechanowicz)
email - edward1@polbox.com

PzKpfw V "Panther" Ausf.A

Pod koniec sierpnia 1943 roku rozpoczęto produkcję wersji Ausf.A, najważniejszymi modyfikacjami w tej wersji było zamontowanie przedniego karabinu maszynowego w jarzmie kulistym (Kügelblende 80), w miejscu gdzie w wersji Ausf.D znajdował się wykrój w pancerzu. Jednak pierwsze seryjne czołgi wersji Ausf.A nie posiadały tej modyfikacji. Zainstalowano nowy mechanizm obrotu wieży posiadający dwie prędkości, a nie jak w czołgach Ausf.D jedną. Jarzmo armaty otrzymało dodatkowe czołowe wzmocnienie oraz zmieniono sposób jego mocowania w ten sposób, że płyty pancerne wieży dodatkowo wzmacniały jej podstawę pod jarzmem. Zmodyfikowano układ wydechowy dodając 2-3 dodatkowych rur odpowietrzających i korygujących. Ładowniczy otrzymał własny peryskop. Od grudnia 1943 roku montowano po prawej stronie wieży użądzenie służące do wyrzucania granatów dymnych i flar. Czołgi PzKpfw V "Panther" Ausf.A produkowane były do marca 1944 roku. Dane taktyczno-techniczne czołgu PzKpfw V "Panther" Ausf.A są identyczne jak Ausf.D .

In late August of 1943,  production of Ausf A variant began. The main modification was the installation of machine gun ball-mount (Kugelblende 80) in the frontal plate, where in Ausf D variant was the opening.  Although, early Ausf A tanks didn't have that modification.  New two-speed turret turning mechanism was mounted, instead of single-speed one used in Ausf D.  The gun mantlet was strengthened and installed so that turret armor plates protected its lower part.  The exhaust system was modified by addition of 2-3 ventilating and correcting pipes.  Loader's position received a periscope. From December of 1943, grenade and flare thrower was mounted on the right side of the turret.  PzKpfw V Panther Ausf A tanks were produced until March of 1944.   The specifications of Ausf A are identical to Ausf D.

PzKpfw V "Panther" Ausf.A
TAMIYA 1/35
Dywizja Pancerno-Spadochronowa "Herman Göring".Włochy - wiosna 1944r.
(wyk. Jacek Nawrot)

PzKpfw V "Panther" Ausf.A
ESCI (1/72)
(wyk. Björn Bäcklund)
email - mfr234t@tninet.se

PzKpfw V "Panther" Ausf.A
Verlindens (1/15)
(wyk. Michael Taylor)
email - taylormm@bestweb.net

PzKpfw V "Panther" Ausf.G

W marcu 1944 roku ruszyła produkcja seryjna wersji Ausf.G. W czołgach tych wprowadzono bardzo duże zmiany poprawiające możliwości bojowe czołgu i upraszczające jego produkcję. Pancerz czołowy ustawiono pod większym kątem i zlikwidowano otwór obserwacyjny kierowcy, co znacznie podniosło wytrzymałość tego elementu. Kierowca zamiast otworu obserwacyjnego otrzymał obracany peryskop. Pancerz boczny pogrubiono i uproszczono jego kształt. Peryskopy w wieżyczce dowódcy zostały zabezpieczone dodatkowymi osłonami. Przedni reflektor został przeniesiony z kadłuba na lewy błotnik. Wloty powietrza do silnika zmniejszono, i zmodyfikowano osłony wentylatorów. Zapas amunicji do działa zwiększono do 82 pocisków, w czołgach dowodzenia wynosił on 64 pociski. Przez cały czas produkcji seryjnej wprowadzano ciągle różne zmiany i modyfikacje jak np: dodanie osłon rur wydechowych, zaopatrzenie rur wydechowych w tłumiki płomieni, dodatkowy wentylator przedziału bojowego, peryskop kierowcy dostał osłonę chroniącą przed zalewaniem przez wodę, zmieniono zawiasy we włazach kierowcy i strzelca które teraz mogły być całkowicie odrzucone w przypadku ewakuacji. Pewna ilość czołgów miała stalowe koła jezdne o średnicy 800mm, takie same jak w czołgach "Tiger", oraz pancerne osłony nad wlotami powietrza w celu zabezpieczenia ich przed ostrzałem samolotów. Od drugiej połowy 1944 roku zaczęto wprowadzać coraz więcej uproszczeń lub rezygnowano z niektórych elementów (np. zimmerit). Pod koniec 1944 roku około 100 czołgów "Panther" Ausf.G zostało wyposarzonych w urządzenia noktowizyjne, był to noktowizor Sperber A składający się z reflektora promieni podczerwonych o średnicy 300mm i urządzenia przetwarzającego. Czołgi "Panther" Ausf.G produkowano do 23 lub 25 kwietnia 1945 roku, ogółem wyprodukowano 3740 sztuk czołgów wersji Ausf.G, była to najliczniej produkowana wersja czołgu "Panther"

In March of 1944, production of Ausf G variant began.  Those tanks featured modifications, which improved its combat performance and simplified production. Frontal armor was mounted at larger angle and driver's sight visor was eliminated, strenghtening the entire plate.  Instead of the sight visior driver received a periscope. Side armor protection was improved and its shape was simplified.  Periscopes in commander's cupola received additional protection.  Front headlight was moved from the hull to the left fender.  Air intakes were reduced in size and ventilator covers were modified.   Ammunition carried rose to 82 rounds, while command tanks carried 64 rounds.  During production modifications were constantly implemented e.g. addition of exhaust pipe covers, installation of flame mufflers on exhaust pipes, additional ventilator for the fighthing compartment, protective cover for driver's periscope, hinges in driver and machine gunner's hatches were replaced so that in case of evacuation they could be thrown away.  Number of tanks had steel rimmed road-wheels 800mm in diameter just as Tiger tanks and armored covers of air intakes against air attack.  From the second half of 1944, production was simplified and number of elements was removed e.g. zimmerit.  In late 1944, some 100 Panther Ausf G tanks were equipped with infra-red night vision devices called Sperber A, made up of 300m infrared searchlight and image converter. Panther Ausf G tanks were produced until 23rd or 25th April of 1945 and in general 3740 Ausf G tanks were produced, making it the most numerous Panther variant.

PzKpfw V "Panther" Ausf.G
Tamiya (1/35)
(wyk. Michael Taylor)
email - taylormm@bestweb.net

Panther Ausf.F