Ciągnik artyleryjski Citroen-Kegresse P.19
| Ciągnik Citroen-Kegresse P.19 z 1 Pułku Artylerii Motorowej, holujący armatę Schneider 75mm. | Citroen-Kegresse P.19 tractor from 1st Motorized Artillery Squadron, towing 75mm Schneider gun. |
| W pierwszej połowie lat trzydziestych zakupiono we Francji półgąsienicowe samochody terenowe Citroen-Kegresse P.19. W Polsce używano ich z odkrytą kabiną kierowcy i z krótką skrzynią ładunkową. Skrzynia i kabina mogły być osłonięte brezentową opończą. Z przodu samochodu zamontowany był na krótkich wysięgnikach obrotowy, metalowy walec, który powiększał zdolność pokonywania skarp i rowów. Ciągniki P.19 początkowo trafiły do 1 Pułku Artylerii Motorowej, gdzie były wykorzystywane do holowania armat polowych 75mm. Po wprowadzeniu sprzętu polskiego (np. C4P) ciągniki P.19 przekazano kompaniom reflektorów przeciwlotniczych. Ciągniki z morskiej kompanii reflektorów przeciwlotniczych ponownie zastosowano jako artyleryjskie we wrześniu 1939 roku. | In the first half of 1930s, half-tracked all-terrain Citroen-Kegresse P.19 were purchased in France. In Poland, P.19 cars were used with open-top driver's cab and with open-top loading space. Driver's cab and loading space could be covered with canvas covers. In the front of the car, special roller was mounted on short outriggers increasing capability of crossing trenches and hills. P.19 tractors first served with 1st Motorized Artillery Squadron, where they were used to tow 75mm field guns. After the introduction of Polish-made equipment (ex. C4P), P.19 tractors were handed over to anti-aircract searchlight companies. In September of 1939, tractors from naval anti-aircract searchlight company were once again used as artillery tractors. |
| Ciągniki Citroen-Kegresse P.19 holujące reflektoty przeciwlotnicze. | Citroen-Kegresse P.19 tractors towing anti-aircraft searchlights. |
Ciągnik artyleryjski C2P
| W październiku 1931 roku Sztab Główny wysunął propozycję wykorzystania podwozia tankietki TK-3 do budowy gąsienicowego ciągnika artyleryjskiego. Pierwszy projekt opracowano w 1932 roku. Głównym konstruktorem był inż. J.Łapuszewski. Pierwszy, prototypowy egzemplarz przekazano do prób 1.07.1933, opóźnienie prac związane było z wymianą podwozia TK na nowocześniejsze z tankietki TKS. Prototyp ciągnika początkowo nazywano "ciągnik TKS", potem nazywano C2T, a ostatecznie C2P. Przeznaczony był on do holowania armaty 75mm, będącej na wyposażeniu pułków artylerii lekkiej. Jednak po przyjęciu C2P na wyposażenie armii wykorzystywano głównie do cholowania przeciwlotniczych armat Bofors 40mm wz.36. | In November of 1931, High Command proposed to utilize TK-3's chassis as base for construction of a tracked artillery tractor. First design was mde in 1932 by Engineer J.Lapuszewski. First prototype was ready for tests on July 1st of 1933, delayed by the replacement of TK chassis with never one from TKS. Prototype tractor was first called "Tractor TKS", followed by C2T and finally C2P. It was designated to tow 75mm gun, which was standard equipment of light artillery units. Although once in the service with the army, it was mainly used to tow Bofors 40mm wz.36 anti-aircraft gun. |
|
W trakcie prowadzonych niezwykle długo prób i testów okazało się że tył pojazdu jest nadmiernie obciążony. Zwiększono więc średnicę kół napinających, zaopatrzono je w resory i opuszczono przekształcając w dodatkowe koła jezdne, co dało pozytywne rezultaty. Następnie niewystarczający okazał się typowy mechanizm skrętu tankietki TKS (mechanizm różnicowy z hamulcami). Nie zapewniał on dostatecznych zdolności manewrowych, zwłaszcza podczas holowania armaty w terenie. Zastosowano więc sprzęgła boczne co znacznie poprawiło manewrowość oraz osiągnięto większą prędkość maksymalną oraz mniejsze zużycie paliwa. Ogółem podczas wszystkich prób prototyp ciągnika C2P przejechał około 4000km (w różnych warunkach pogodowych i terenowych) bez defektu. W lutym 1937 roku zamówiono pierwszą partię C2P i przyjęto na wyposażenie armii. Do września 1939 roku wojsko otrzymało około 196 szt. C2P. | During the long-term trials and tests it was realized that the vehicle was overweighted. In order to improve that, larger in diameter idlers mounted with springs were mounted and lowered transforming them into additional road wheels. Next it was realized that typical turning mechanism of TKS tankette (differential mechanism with brakes) was inadequate. It limited tractor's maneuverability, especially when towing the gun in cross-country terrain. To improve that side clutches were utilized, which improved the maneuverability and increased the maximum speed while reducing the fuel consumption. In general, during all tests, prototype of C2P tractor travelled approximately 4000km (in different weather and terrain conditions) without any defect. In February of 1937, first series of C2P was ordered and accepted as army equipment. Until September of 1939, army received approximately 196 C2P tractors. |
Dane taktyczno-techniczne : C2P
|
Ciężar - 2.75t Załoga - 1+3 Wymiary - długość 2.8m, szerokość 1.8m, wysokość 1.55-1.58m, prześwit 0.30m. Prędkość max - 45 km/h Zasięg - na drodze 165km, w terenie 100km Silnik - gaźnikowy, 4-suwowy, 6-cylindrowy, chłodzony płynem typu Polski Fiat 122B (PZInż.367) o mocy 46KM |
Weight - 2.75t Crew - 1+3 Dimensions - lenght 2.8m, width 1.8m, height 1.55-1.58m, ground clearance 0.30m. Speed - 45 km/h Range - 165km (road), 100km (cross-country) Engine - carburetors, 4 stroke, 6 cylinder, fluid cooled, type Polski Fiat 122B (PZInż.367) 46hp |
Ciągnik artyleryjski C4P
Ciągnik artyleryjski C7P
| Ciągnik C7P został opracowany w latach 1933-1934 przez szefa Działu Ciągników BS PZInż. inż. Witolda Jakusza. Podczas prowadzonych prac projektowych ciągnik otrzymał oznaczenie C6. Wykorzystano kadłub, zawieszenie i silnik przygotowywanego właśnie w tym czasie do produkcji lekkiego czołgu 7TP. Prace nad ciągnikiem postępowały szybciej niż nad czołgiem i już w 1933 roku powstały dwa pierwsze prototypy. Jeden, z kołami napęgowymi z przodu oznaczono jako C6P, oraz drugi z kołami napędowymi z tyłu oznaczono jako C6T. Na początku 1934 roku obydwa prototypy poddano próbom na trasie około 1000 km. W wyniku doświadczeń z prób w modelu C6T przeniesiono napęd z tyłu na przód oznaczając jednocześnie jako C6P/II. | C7P tractor was designed by the tractor department chief of BS PZInz, Witold Jakusz in 1933/34. During the process of designing tractor was designated as C6. Hull, suspension and engine of 7TP tank which was to enter production were used. Work on the tractor moved faster than on the tank and in 1933, first two prototypes were made. One had the front sprocket and was designated as C6P, while second one had the rear sprocket and was designated as C6T. In early 1934, both prototypes were tested on 1000km tour. After the tests, it was decided to move C6T's sprocket to the front creating C6P/II. |
| Natomiast w ciągniku C6P przeniosiono silnik na tył kadłuba oraz zmieniono kabinę, ciągnik otrzymał oznaczenie C7P/I i stał się wzorcowym modelem. Trzeba podkreślić że w porównaniu z innymi ciągnikami wywodzącymi się od czołgu Vickers Mk E (np. Brytyjski "Dragon", Sowiecki T-26T), polski ciągnik C7P odznaczał się bardziej nowoczesnymi rozwiązaniami technicznymi oraz uniwersalnością zastosowania. Przede wszystkim posiadał zamkniętą kabinę oraz wciągarkę napędzaną przez silnik ciągnika. Lina wciągarki mogła być z zależności od potrzen wyprowadzana z przodu lub z tyły ciągnika. Zaczep holowniczy posiadał samoczynną blokadę. Pojazd posiadał też dodatkowe reflektory umożliwiające pracę w nocy. | At the same time, C6P's engine was moved to the rear, hull was changed and was designated C7P/I and became matrix vehicle. It is important to mention that in comparison with other tractors developed from Vickers Mk E tank (eg. British Dragon, Soviet T-26T), Polish C7P tractor was technically advanced and universal in use. The most important was that it had an enclosed cabin and winch powered by tractor's engine. Winch's cable could be used at front or in the rear of the vehicle. Towing hook had an automatic blockade. Vehicles were equipped with additional headlights allowing them to operate in the night. |
|
12 czerwca 1934 roku zastępca szefa administracji armii gen.bryg. Władysław Langner zatwierdził ciągnik C7P do użytku w wojsku jako pojazd typowy. Dla C7p przewidziano zastosowania w : Jednostkach artylerii - jako środek transportu dla dział dużego kalibru. Jednostkach saperskich - do zwalania i holowania drzew do budowy mostów, jako ciągnik do przetaczania taboru kolejowego i cholowania lekkich składów (na prowadnicy szynowej). Oraz do niszczenia torów przy zastosowaniu specjalnego haka. Jednostkach pancernych - jako ciągnik ewakuacyjny oraz do transportu czołgów na specjalnych platformach. W 1934 roku rozpoczęto produkcję seryjną w Fabryce F1 PZInż. w Ursusie. Ogółem do wybuchu wojny wyprodukowano 151 lub 173 ciągniki C7P. Największym użytkownikiem ciągników C7P była artyleria. We wrześniu 1939 roku zostały zmobilizowane 11, 12 i 13 dywizjon artylerii najcięższej. W każdym dywizjonie były 33 ciągniki C7P. W jednostkach pancernych tuż przed wybuchem wojny znajdowało się 18 lub 22 ciągniki C7P. Wojska saperskie posiadały w 1939 roku prawdopodobnie tylko 2 ciągniki. Niemcy zdobyte ciągniki C7P wykożystywali do ściągania z pól bitewnych sprzętu pancernego polskiego i niemieckiego, oraz jako pługi śnieżne na terenie Generalnej Guberni. Późniejszy los tych pojazdów jest jednak nieznany. | On June 12th of 1934, second administration chief of the army, Brigadier-General Langner approved C7P tractor as army's main vehicle of this type. It was planned to use C7P as artillery tractor for heavy artillery in artillery units; as specialized vehicle for various purposes (including towing of light trains and destruction of tracks with the use of special hook) and as recovery and tank transport vehicle in armored units. In 1934, production of C7P tractor started in Factory F1 PZInz. in Ursus. In general, until September of 1939, 151 or 173 C7P were produced. The main user of C7P tractors were artillery units. In September of 1939, 11th, 12th and 13th Heavy Artillery Squadron was mobilized, each equipped with 33 C7P tractors. Before the war, armored units had 18 or 22 C7P tractors, while specialist units had probably 2 tractors. Germans utilized captured C7P tractors to recover both Polish and German armored equipment from the battlefields and as plows in the General Government. Although further fate of those vehicles in unknown. |
Dane taktyczno-techniczne : C7P
|
Załoga - 6-7 Ciężar - 8.5t Wymiary - długość 4.6m, szerokość 2.4m, wysokość 2.4m Prędkość max - 25 km/h Zasięg - 150km Silnik - Diesel-Saurer CBLDb (PZInż.235) o mocy 115KM, chłodzony wodą. Siła uciągu na haku - 5 ton. |
Crew - 6-7 Weight - 8.5t Dimensions - lenght 4.6m, width 2.4m, height 2.4m Speed - 25 km/h Range - 150 km Engine - Diesel-Saurer CBLDb (PZInż.235), 115 hp, fluid cooled. |
Ciągnik artyleryjski PZInż. 152
