Lekki czołg 7 TP
Wojskowy Instytut Badań Inżynierii niemal natychmiast po zakupie licencji na procukcję Vickersów rozpoczął prace projektowe nad konstrukcją czołgu wzorowanego na modelu Vickers E ale ze zmienioną jednostką napędową. Wiosną 1935r. czołg 7 TP został zatwierdzony do produkcji. Pierwsze 22 czołgi wyprodukowano jako dwuwieżowe, było to rozwiązanie tymczasowe i produkcji czołgów dwuwieżowych nie zamierzano kontynuować. Czołgi jednowieżowe (wieża firmy Bofors) budowano od drugiej połowy 1937r. Pod koniec 1938r. dodano do wieży niszę, co poprawiło jej nie najlepsze wyważenie, i pozwoliło wyposażyć czołg w radiostację N2C. Czołg 7TP pomimo swego powinowactwa z Vickersami, był czołgiem jakościowo lepszym. Wprowadzono prawie bezawaryjny silnik wysokoprężny o większej mocy wydatnie podnosząc bezpieczeństwo eksploatacyjne, gdyż olej napędowy ma dużo mniejsze właściwości palne niż benzyna . Pogrubiono pancerz, i zupełnie inaczej rozwiązano wiele szczegółów. Stan czołgów 7TP w dniu 1 lipca 1939 wynosił 139 szt. Przez lipiec i sierpień prawdopodobnie przybyło kilkanaście wozów, w wrześniu wyprodukowano jeszcze 11 czołgów. | Right after receiving the licence to produce Vickers tanks in Poland, Military Instititute of Engineering Studies started the development of their own design based on Vickers E tank, powered by different engine. In the Spring of 1935, 7TP tank was approved for production. First 22 tanks were produced as twin turret model but this design was considered to be temporary solution and long term production was not planned. Production of single turret model (turret produced by Bofors) was started in mid 1937. In late 1938, turrets were mounted with storage box in the rear, balancing the weight and allowing the tank to be fitted with N2C radio set. 7TP tank in comparison with Vickers tanks was a better quality tank. 7TP was mounted with reliable, high rpm and more powerful engine, increasing combat value since diesel fuel was less flammable than gasoline . 7TP had thicker armor and also many other smaller modifications were incorporated. On July 1st of 1939, Polish Army had 139 7TP tanks and probably from July to August few more were produced, while in December 11 more were produced. |
Lekki czołg 7 TP DW
Autor: Wojtek Bulanda
Pierwowzorem czołgu lekkiego 7TP dwuwieżowego był lekki czołg angielski Vickers E.
Największym zastrzeżeniem polskich inżynierów budził silnik czołgu sprowadzonego z Anglii.
Był to "bokser" chłodzony powietrzem, 4 cylindrowy Armstrong-Siddeley, osiągający z trudem podawane
przez firmę 88-90 KM. Drugim najpoważniejszym mankamentem czołgu było jego uzbrojenie umieszczone w dwóch
oddzielnych, jednoosobowych wieżyczkach. Nieznane są przyczyny, dla których zakupiono tę właśnie wersje czołgu,
bowiem odmiana jednowiekowa istniała już w 1930. Głównie więc z tych powodów podjęto decyzję,
aby produkcji czołgu w oryginalnej postaci nie uruchamiać. Natomiast w oparciu o pierwowzór angielski i z
wykorzystaniem wielu jego elementów i rozwiązań opracować własną odmianę pełni odpowiadającą polskim wymaganiom.
W końcu 1932 konstruktorzy BK Br. Panc. WIBI przystąpili do projektowania czołgu lekkiego oznaczonego
początkowo VAU-33, następnie zaś 7TP (7 Tonowy Polski). Głównym projektantem był Aleksander Fabrycki.
Jeszcze w czasie projektowania dyskutowano nad wyborem silnika. Chociaż początkowo zaplanowano zastosowanie silnika
wysokoprężnego BLD już produkowanego przez przemysł krajowy, to w trakcie niektórych konsultacji
wysunięto i inne propozycje. Np. użycie dwóch sprzężonych silników pozwalających albo na osiągnięcie
większej prędkości albo pozwalających na zwiększenie wagi czołgu.
24 czerwca 1933 roku inż. Fabrykowski zakończył rysunki zestawieniowe czołgu VAU-33/7TP, sprawdzony i
zatwierdzony projekt niezwłocznie trafił do realizacji. Budowa trwała nieco ponad rok i na początku
sierpnia 1934 Warsztat Doświadczalny PZInż. w Czechowicach ukończył budowę pierwszego "żelaznego" prototypu.
Polski czołg w porównaniu z angielskim pierwowzorem miał przekonstruowany kadłub z grubszym pancerzem,
zupełnie nowy silnik, przekonstruowane sprzęgło główne oraz skrzynię przekładniową, poprawione i wzmocnione
zawieszenie itp.
W okresie od 16 sierpnia do 1 września 1934 prototypowy czołg razem z dwoma czołgami Vickers,
prototypowym ciągnikiem C7P oraz doświadczalnymi tankietkami poddany został intensywnym badaniom i próbom na
ponad 1100-kilometrowej trasie. Po zakończeniu prób, w sprawozdaniu z ich przebiegu, komisja stwierdziła
m. in.:
"...czołg VAU-33 w porównaniu z czołgami Vickers na drogach bitych rozwija prędkość maksymalną
nieznacznie mniejszą, natomiast w terenie na wskutek większego zrywu silnika, łatwiej pokonuje większe
przeszkody naturalne (...) nie zachodzi potrzeba częstego zmieniania biegów. Jazda po drogach gruntowych
odbywa się na czwartym biegu..."
Pojawiły się także usterki m. in.: problemy z chłodzeniem, instalacją elektryczną, pompą wtryskową itp.
W ciągu następnych kilku tygodni wprowadzono poprawki w prototypowym wozie oraz przygotowano ostateczną
dokumentację. Jesienią zapadła decyzja o przyjęciu czołgu do uzbrojenia WP i wydano zgodę na zamówienie pierwszej
partii seryjnych czołgów tego typu. Przyjęto też oficjalną nazwę czołgu 7TP.
W 1935 roku wprowadzono kolejne usprawnienia w konstrukcji czołgu m. in. zastosowano bardziej racjonalne
osłony pancerne nad przedziałem silnikowym poprawiając jednocześnie efektywność układu chłodzenia.
Sam przedział silnikowy zyskał lepszą osłonę dzięki zamianie tylnej płyty kadłuba z żaluzjami i
zastosowaniu pokryw pancernych. W październiku 1936 zmieniono dodatkowo tłumik gazów spalinowych,
stosując w miejsce dotychczasowego model ujednolicony z tłumikiem ciągnika C7P; zmieniono też sposób
montowania tłumika.
Lekki czołg 7 TP JW
Dane taktyczno-techniczne : 7 TP (jednowieżowy)
Ciężar - 9.9t Załoga - 3 Uzbrojenie - 1 działko wz.37 kal. 37mm zapas aminicji 80 szt., 1ckm Browning wz.30 kal. 7.92mm zapas amunicji 3960 szt. Pancerz - 5-18mm Prędkość max - 32 km/h Zasięg - 150 km Silnik - wysokoprężny Saurer-Diesel V.B.L.Db o mocy 110 KM Wymiary - długość 4.75m, szerokość 2.4m, wysokość 2.27m, prześwit 0.38m. |
Weight - 9.9t Crew - 3 Armament - 1 x 37mm gun wz.37 (80 rounds), 1 x 7.92 machine gun Browning wz.30 (3960 rounds) Armor - 5-18mm Speed - 32 km/h Zasięg - 150 km Engine - Saurer-Diesel V.B.L.Db , 110 hp Dimensions - lenght 4.75m, width 2.4m, height 2.27m, ground clearance 0.38m. |
MIRAGE (1:35)
7TP jw dowódcy 3. kompanii 2. Batalionu Czołgów Lekkich, Cieszyn, październik 1938r. (wyk. Jacek Nawrot) | Polish 7TP jw tank CO 3. Company, 2. Light Battalion, Cieszyn, october 1938. (by Jacek Nawrot) |
SPÓJNIA (1:35)
(wyk. Bogusław Olech)
email - olechbj@prodigy.net